Henryk (1. poł. XIII w.), opat klasztoru cystersów w Łeknie. W l. 1222–33, w okresie walk między Piastowiczami, ks. Władysławem Laskonogim i Władysławem Odonicem, wolał nie szukać protekcji u żadnego z walczących, ze zmiennym szczęściem, przeciwników, lecz poddał klasztor i jego majątki 20 VII 1222 r. w Gnieźnie pod opiekę arcbpa gnieździeńskiego, Wincentego. Nie jest wykluczone, że podejmowana właśnie w t. r. wyprawa przeciw pogańskim Prusom stała się dogodną okazją dla arcybiskupa do okazania przychylności klasztorowi w Łeknie, silnie związanemu z misją pruską. Po śmierci Laskonogiego (18 VIII 1231) H. śmielej już związał się z Odonicem i uzyskał od niego zaraz (1231) zatwierdzenie nadania dla klasztoru w Łeknie, dokonanego przez kanonika gnieźnieńskiego Sędziwoja. H. w r. 1233 towarzyszył Odonicowi w Drezdenku i Kaliszu. Zapewne wraz z innymi duchownymi wspomagał Odonica przeciw Henrykowi Brodatemu (1233) i usposabiał go przychylnie do nowej wyprawy pruskiej, podjętej jesienią 1233 r., z udziałem, pogodzonych chwilowo, Odonica i Brodatego. W r. 1233 H. osadził we wsi Panigrodz grupę pierwszych na terenie Wielkopolski osadników narodowości niemieckiej. Mieli oni rządzić się prawem chełmińskim i pozostawać pod specjalną opieką książęcą, może ze względu na niechęć, jaką wzbudzali u ludności miejscowej.

Kaczmarczyk Z., Immunitet sądowy, P. 1936 s. 240–2; tenże, Kolonizacja niemiecka, P. 1945 s. 92–4; Maleczyński K., Studia nad dyplomami i kancelarią Odonica i Laskonogiego, Lw. 1928; Matuszewski J., Immunitet ekonomiczny, P. 1936 s. 380–2, 384; Tyc T., Początki kolonizacji, P. 1924 s. 37; Zachorowski S., Studia do dziejów wieku XIII, „Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 62: 1921 s. 130–3, 140, 143; – Kod. Wpol., I nr 145, 149, 152, 590.

Józef Mitkowski